کتاب سته ضروریه اثر حکیم ولی گیلانی

کتاب سته ضروریه  اثر حکیم ولی گیلانی از جمله حکمای ایرانی مقیم هند است، که در زمینه پاسداشت تندرستی نگاشته شده است.

این کتاب دارای زبانی ساده و موجز، در سال ۹۱۴ هجری قمری با استفاده از رسایل و کتب گذشتگان و تجارب شخصی این حکیم به نگارش درآمده است.

دانش بهداشت و سلامتی از جمله دانش هایی است که از آغاز زندگی بشر با او همراه بوده است، چرا که مسائلی چون محافظت در برابر سرما و گرما، نیاز به فعالیت و استراحت، وابستگی به غذاها و نوشیدنی ها همواره بوده است. طبق دانش و اندیشه حکیمان و طبیبان طب کهن و اصیل ایرانی، آنچه باعث حفظ صحّت و تندرستی است، توجّه به شش اصل طلایی و کلیدی است که آن را “سته ضروریه” ‌گویند و در واقع هرآنچه یک انسان در زندگی روزمره با آن در ارتباط است را در بر می‌گیرد و شامل هوا، خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها، حرکت و سکون، خواب و بیداری، استفراغ و احتباس و اعراض نفسانی است.

در قسمتی از کتاب می خوانیم: “گوش را به کثرت شنیدن نغمات طرب انگیز و ترنمات مسرت آمیز قوت باید داد زیرا هر قوتی که هست به چیزی قوی می گردد که ملایم و مناسب اوست … چشم را به مشاهده اشیای جمیله قوت باید داد از هر جنس که باشد، خواه معدنی چون دیدن لعل و یاقوت و فیروزه و خواه نباتی چون تماشای گل و ریاحین و سبزه، خواه حیوانی چون ملاحظه اسبهای تازی نژاد … چرا که دیده را هیچ چیز ملایم تر و مناسب تر از مشاهد حسن و جمال و ملاحظه خط و خال نیست … و تمام بدن را به امور متعدده متکثره ریاضت توان فرمود که از آن جمله یکی اسب سواری است به شرط آنکه در مرتبه اعتدال باشد و …”