کتاب روانشناسی شفا ترجمه اکبر داناسرشت

کتاب روانشناسی شفا ، فن ششم از بخش طبیعیات کتاب شفای ابن سیناست و به طور کلی در آن به تشریح علم نفس پرداخته شده است.

از نظر طبقه بندی باید گفت شفا از چهار بخش بزرگ ( و به تعبیر خود شیخ الرئیس «جمله») تشکیل شده است. به ترتیب : منطق ، طبیعیات ، تعلیمات و الاهیات . و جمله طبیعیات خود شامل هشت فن سماع طبیعی ، آسمان و جهان ، کون و فساد ، آثار علوی ، معادن و کائنات جو ، نفس ، نبات و در نهایت طبایع الحیوان می باشد. بنابراین شیخ الرئیس دانش روانشناسی را ما بین کائنات جو و علم نبات قرار داده است .

بطور کلی باید گفت تئوری و شئون مربوط به آراء ابن سینا در مورد نفس را می توان به گزاره های چندی تبدیل و احصاء نمود. از جمله آنها آنکه در نظر شیخ نفس کمال بدن می باشد، نفس همزمان با تن (بدن) پدید می آید، اما پس از مرگ به بقای خود ادامه می دهد. کوشش ابن سینا در زمینه اثبات «هستی» نفس نیز جالب و ستودنی است و بخش بزرگی از آراء او را شامل می شود. در مقام روابط درونی بدن انسان نیز، استکمال نفس و لوازم این استکمال از جمله این مباحثند. شیخ الرئیس همچنین به بحث مستوفایی درباره حواس بدن انسان و رابطه آنها با یکدیگر برای این استکمال می پردازد.

در نظر بوعلی اگر شناسایی نفس را بر شناسایی تن پیش اندازیم در تعلیم و تعلم بهتر است تا اینکه اول بدن را بشناسیم بعد به شناخت نفس روی آوریم زیرا کمک امر نفس در شناسایی احوال بدن از کمک معرفت تن در احوال نفس بیشتر است.