کتاب تقویم الابدان فی تدبیر الانسان تالیف ابن جزله

کتاب تقویم الابدان فی تدبیر الانسان یا منهاج البیان فی تقویم الابدان شامل یک مقدمه، فهرست و مشروح مطالب (هر دو به صورت جدول) و فصلی مشتمل بر دستورهایی برای درمان مناسب بیماری است.

مؤلف در مقدمه درباره سبب تألیف کتاب گفته است که آن را برای بی نیاز کردن جوینده از مراجعه به کتابهای مفصّل پزشکی نگاشته، و کتاب را «قلیل الحجم کثیرالعلم» وصف کرده است.

ابن جزله در این کتاب ، مطالب مربوط به  ۳۵۲ بیماری را  در ۴۴ جدول ذکر نموده است. که هریک از جدولها دوازده خانه دارد: خانه اول نام بیماری، چهارخانه بعدی مزاج و سن بیمار و زمان و مکان ابتلا به بیماری، خانه ششم درجه بیماری از جهت عادی یا خطرناک بودن، خانه‌های هفتم و هشتم سبب بیماری و علامت آن، خانه نهم تجویز استفراغ و انواع آن، خانه دهم گواراترین درمان با غذاها و داروها که از آن به درمان شاهانه (التدبیرالمَلِکی) تعبیر شده است، خانه یازدهم داروهای آسان یاب، و خانه دوازدهم درمان عمومی (التدبیرالعام) شامل درمان با دارو یا غذا یا جراحی (علاج بِالْیَد).

در فصل پایانی کتاب ، نویسنده به ذکر نکاتی پرداخته که پزشک باید به آن‌ها توجه کند، از جمله نوع و سبب بیماری، نیرو و مزاج طبیعی و غیرطبیعی بیمار، شرایط زمانی و مکانی، استفاده نکردن از دارو وقتی که بیماری با غذا درمان شدنی باشد، ترجیح داروهای ضعیف و مفرد بر داروهای قوی و مرکّب، و توجه به حفظ نیروی بیمار در دوره درمان!