کتاب مقدمه ای بر رفتارشناسی نوشته اوبری منینگ

رفتارهای جانوران بخشی از میراث ژنتیکی آنهاست که در تعامل با محیط و بر اساس مکانیسمهای تکاملی ساخته و پرداخته شده اند. در کتاب “مقدمه ای بر رفتارشناسی” بیشتر به مبانی فیزیولوژیکی رفتارهای جانوران پرداخته می شود و نقش ژنتیک، دستگاه عصبی، هورمونها و … در بروز برخی رفتارها تبیین می گردد.
آگاهی از زیربنای فیزیولوژیکی رفتارهای جانوران خواندن کتابی از قبیل مقدمه ای بر اکولوژی رفتار را شیرین تر می کند، کتابی که بحث رفتار شناسی را در بستر بوم شناسی و تکامل ادامه می دهد. اگرچه رفتارهای جانوران بسیار متغیر به نظر می رسند اما زیرساختهای تعیین کننده آنها از قبیل الگوهای حرکتی و حسی، نظامهای عصبی گیرنده محرکها و پاسخ به آنها و خصوصیات توارثی، ویژگیهای پایداری هستند که در مسیر تکامل گونه ها و جدا شدن آنها از یکدیگر به سادگی تغییر نمی کنند.
به همین علت رفتارها نیز، علی رغم ظاهر نرم و قابل انعطاف خود، همانند اسکلت داخلی در طبقه بندی و شناخت روابط خویشاوندی جانوران به کار گرفته می شوند. حتی برخی از طبقه بندی ها که بر مبنای سایر خصوصیات به درستی انجام نشده با توجه به ویژگی های رفتاری تصحیح شده است. رفتار جانوران مختلف و اشتراک آنها با انسان موجب شده تا یافته های ما درباره سایر حیوانات به شناخت بهتر رفتارهای انسان و کارکرد هر یک از آنها، نظام انگیزشی، تأثیر توارث و تربیت، ویژگیهای رفتارهای اجتماعی، ناهنجاریهای رفتاری و غیره کمک کند.
رفتارشناسی در جریان پیشرفت سریع خود طی نیم قرن اخیر به شاخه های مختلف تقسیم شده است. یکی از پر بارترین آنها زیست شناسی اجتماعی یا سوسیوبیولوژی است که به مطالعه پیگیر مبانی زیست شناختی تمام رفتارهای اجتماعی می پردازد. این رشته در حال حاضر بر مطالعه جوامع حیوانی تکیه دارد، اما به رفتارهای اجتماعی انسان اولیه و جنبه های سازشی سازمان اجتماعی جوامع بدوی معاصر نیز می پردازد. به اعتقاد ادوارد ویلسون بنیانگذار این مکتب طولی نمی کشد تا زیست شناسی اجتماعی همراه با سایر علوم اجتماعی و علوم انسانی از آخرین شاخه های زیست شناسی خواهند بود که در چارچوب “سنتز جدید” جای گیرند.